Bitkisel üretim faaliyetinde kullanılan girdiler; tohum, gübre, tarım ilacı, tarım alet ve makineleri, sulama ve tarımsal kredilerdir. Üretim genel olarak tanımlanması ise; üretim faktörlerinin bir araya getirilerek mamul elde edilmesidir. Tarım da sanayi üretimi gibidir. Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere tarımda üretim fide, zirai ilaç, tohum, mazot, makine ve teçhizat, sulama maliyeti, ihtiyaç durumunda kredi olanaklarının kullanılarak tarım ürünlerinin elde edilmesidir. Genel olarak tarım ürünleri üreticiliği ve hayvancılık ülkemizdeki en zor mesleklerdendir ve neredeyse bütün aile fertleri gece, gündüz demeden, tatil de yapmadan bu işi becermeye çalışırlar. Ülkemizde tarım ürünleri maliyetleri, enflasyonla birlikte maalesef artmaya devam ediyor. Tarım üreticilerimiz de bu durumdan olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz haldedir. Tarım girdi maliyetlerinin yüksekliğinden dolayı tarlasını ekmeyen, ekim alanlarını boş bırakan çiftçilerimizi yazılı ve görsel bakımdan izlemekteyiz. Son bir yıla bakıldığında zirai ilaç, mazot, gübre, fide gibi üreticinin olmazsa olmazı olan maliyetler katlanarak arttığını görüyoruz ve üreticilerimizin de gelirleri giderleri zor karşılıyor veya karşılamıyor. Ülkemizde ekim alanlarının birçoğunun boş bırakıldığını belirtmiştim. Bazı ekim alanlarına ise siteler, fabrika binaları yapılıyor. Ne kadar tezat bir durum değil mi? Çünkü zirai alanlar zaten bir fabrika özelliğine sahiptir ve ektiğiniz zaman yılda bir veya birden fazla mahsul alabilirsiniz. Son üç yıl içinde ülkemizde ekilebilen alanların yüzölçümü azalma eğilimindedir. Tarım ürünleri üreticilerine devlet tarafından çeşitli destek verilmektedir ama verilen bu destekler bir kez daha gözden geçirilmeli, yeni önlemler alınmalıdır. Çünkü verilen destekler yetersiz kalmaktadır. Öncelikle yukarıda saydığım çiftçinin olmazsa olmazı olan zirai ilaç, tohum, gübre, fide maliyetleri makul bir seviyeye çekilmeli, bunlardan alınan KDV de sıfırlanmalıdır. Ayrıca mazottan alınan KDV ve ÖTV’den de çiftçilerimiz muaf tutulmalıdır. Bir başka konu ise sıkı ve sürdürülebilir bir tarım politikamızın mevcut olmamasıdır. Devlet destekli, hangi ürünün nereye, ne miktar ekileceğine yerel yönetimler yardımıyla devlet tarafından belirlenmelidir. İsteyen istediğini eker veya ekmez diyebilirsiniz ama makul ve mantıklı destek sunulduğunda çiftçilerimiz devletin öngörülerine uyacaktır. Tarımda en önemli maliyet faktörlerinden bir tanesi de işgücü ücret yapısıdır. Genel olarak bakıldığında tarımsal işgücü mevsimseldir. Yani sebze ve meyvenin ekim dikim dönemi veya hasat dönemi işgücü ücret yapısı değişkenlik gösterebilir. 2024 yılı Tarımsal İşgücü Ücret yapısı geçtiğimiz günlerde TÜİK tarafından açıklandı. Buna göre; Mevsimlik tarım işçilerinin ortalama günlük ücretleri 2024 yılında %84,2 arttı Tarımsal işletmelerde 2024 yılında mevsimlik tarım işçilerinin günlük ücretleri bir önceki yıla göre %84,2 artarak 943 TL, sürekli tarım işçilerinin aylık ücretleri ise %95,5 artarak 26 bin 259 TL oldu. Mevsimlik erkek işçi ücretleri %84,8 artış göstererek bin yedi TL olurken, kadın işçilerin günlük ücretleri ise %85,9 artış göstererek 890 TL oldu. Sürekli tarım işçilerine ödenen aylık ücret, erkek işçiler için %94,8 oranında artarak 27 bin 788 TL olurken, kadın işçiler için %90,5 artarak 19 bin 328 TL oldu. Mevsimlik işçilerde en yüksek günlük ücret Rize ilinde ödendi Tarımsal işletmelerde 2024 yılında mevsimlik tarım işçilerine yapılan en yüksek günlük ücret ödemesi erkek işçiler için 2 bin 32 TL, kadın işçiler için bin 960 TL ile Rize ilinde gerçekleşti. En düşük ücret ödemesi ise erkek işçiler için 753 TL ile Adana, kadın işçiler için ise 569 TL ile Hatay ilinde gerçekleşti. Sürekli erkek işçilerde en yüksek aylık ücret Ardahan ilinde gerçekleşti Tarımsal işletmelerde sürekli tarım işçilerine ödenen aylık ücretlere bakıldığında, erkek işçilere 39 bin 133 TL ile Ardahan'ın, kadın işçilere 18 bin 152 TL ile İzmir'in en yüksek ödemenin yapıldığı iller olduğu görüldü. En düşük ücretler ise, erkek işçiler için 18 bin 267 TL, kadın işçiler için 17 bin 637 TL ile Antalya ilinde gerçekleşti. AÇIKLAMALAR Tarımsal işletme işgücü ücret istatistikleri, verinin ait olduğu üretim yılında ve tarım işlerinin en yoğun olduğu dönemde, tarımsal amaçlı en az beş mevsimlik işçi ya da en az bir sürekli işçi çalıştıran 35 ildeki 4 bin 397 tarımsal işletmeden derlenen verilerden üretilmiştir. Kapsama ilişkin detaylı açıklamalar "Metaveri" bölümünde yer almaktadır. Kaynak: TÜİK ZAFER ÖZCİVAN Ekonomist-Yazar [email protected]

Kaynak: RSS